• Yüzme havuzlarında suyun, hastalık yapıcı bakteri içermeyen,mikroplardan arındırılmış,temiz ve berrak olması gerekmektedir.
• Havuz suyunda organik ve inorganik kaynaklı çeşitli kirlilikler oluşabilmektedir.Bu kirliliklere neden olan;
• İri bulandırıcı maddeler
çöktürme ve filtrasyon yoluyla tam çözünen organik maddeler ise
dezenfeksiyon yoluyla yok edilir.
• Tam çözünmüş anorganik maddelerin oranları taze
su ilavesiyle düşürülür.
YÜZME HAVUZUNDA BULUNAN SİSTEMLER
Yüzme Havuzu, içinde bir yada daha fazla insanın aynı anda veya zaman aralıklı bulunduğu, sürekli bir devridaim akışı olan büyük su küvetleridir.
HAVUZ İŞLETME BİLGİLERİ
1-Normal Sirkülasyon ve İşletme Bakımı:
• Amaç iri yüzücü ve bulandırıcı parçaları kıl tutucuda ve kum filtresinde tutup,suyu havuza göndermeden önce kimyasal işlemlerden geçirmektir.
• Filtrasyon çevrim saati 4-6 saat olmalıdır.
• Kıl tutucular haftada 3-4 kez temizlenmelidir.
2-Havuz Süpürme İşlemi(Vakumlama)
• Havuz dibine çöken kum ve diğer iri tanecikler süpürme işlemiyle temizlenebilmektedir.
• Yüzme havuzları her gün süpürülmelidir.
3-Ters yıkama İşlemi
• Kum filtresinin temizlenme işlemidir.
• Haftada 2 kez ters yıkama yapılmalıdır.
• Ters yıkama süresi filtrenin kirlilik derecesine göre değişir.
4-Durulama işlemi
• Ters yıkama işleminin ardından mutlaka yapılması gereken bir işlemdir.
5-Direkt Boşaltma İşlemi
• Acil bir durum veya bakım amacıyla yapılır.
6-Dozajlama sistemi
• Havuz suyuna kimyasal uygulayan bir sistemdir.
• Fotoğrafta görüldüğü gibi dozajlama sisteminin otomatik olması tercih edilmelidir.
7-Havuz Suyunun Klor ve pH’ının Ölçülmesi
• Havuz suyu;günde en az üç defa ölçülmeli,
• pH’ı 7,2-7,6 arasında olmalı,ve serbest klor miktarı açık havuzlar için 1,0-3,0 ppm; kapalı havuzlar için 1,0-1,5 ppm aralığında olmalıdır.
• Havuz suyunun klor ve pH’ı istenen değerde değil ise önce pH 7,2-7,6 sınırına çekilmeli,daha sonra klor miktarı ayarlanmalıdır.
• Havuzun değişik noktalarında klor ve ph ölçümleri farklı çıkıyor ise havuzda homojen bir sirkülasyon yok demektir.Bu durumda havuz besleme nozullarını açarak veya kısarak denge sağlanmalıdır.
Sezon Başında Yüzme Havuzların Devreye Alınması
Derz Bakımı:
• Yosun ve mantarlar derz aralarındaki ince boşluklara tutunarak hızla gelişebilirler.Bu nedenle sezon başında derzlerin mutlaka onarılması ve yenilenmesi gerekir.
Havuz Temizliği:
• Havuz temizliğinde öncelikle CALCEX POOL kimyasalı kullanılır ve havuz duvarlarında oluşmuş kışır çözülür.
• Daha sonra ALGAECIDE-BIO(yosun önleyici) kimyasalı bir fırça yardımıyla duvarlara ve tabana sürülür.Bir film tabakası oluşması için kuruması beklenir.
• Havuz çalıştırılmadan önce basma hattındaki pis su mutlaka boşaltılmalı,kum filtresi gözden geçirilmeli,sirkülasyon pompaları kontrol edilmelidir.
• Su dolumu bittikten sonra ters yıkama-durulama ve ardından pH 7,2-7,4 aralığına getirilip klor şoklaması yapılır.
Filtre Bakımı:
• Öncelikle filtre kapağı açılarak filtre üst yüzeyine birikmiş ölü bakteri,bitki,yaprak vs. sıyrılarak alınır.
• Daha sonra filtrelerde birikmiş kireç ve taşlaşma, filtre temizleyici uygulanarak giderilir.
• 10 litre suya 1 kg ürün kullanılarak solüsyon hazırlanır.
Filtre Kumun Önemi:
• Havuzdaki filtrasyonun,pompanın havuz ve denge tankından emdiği suyun kuvars kumun içinde bulunduğu filtreden geçerek tekrar havuza dönmesinden ibaret olması filtre kumun önemini açıkça vurgulamaktadır.
• Kuvars kumların 1-3 yılda bir değişmesi gereklidir.
Denge Tankı Bakımı:
• Sezon boyunca birikmiş tortu,pislik basınçlı suyla temizlenmeli,tortu boşaltma hattı yoksa yapılmalı ve sızdırmazlık kontrolleri yapılmalıdır.
Su Bakımının Temel Kimyasal İşlemleri
• Yüzme havuzu devreye alındıktan sonra su bakımının ve sürekli dezenfeksiyonun sağlanması için havuz kimyasallarını kullanırız.
Havuz Kimyasalları;
• Havuz suyunun pH’sını ayarlamak,
• Askıdaki katı maddeleri çöktürmek,
• Küf,maya ve yosun gibi canlıların oluşumunu engellemek ve bazı kimyasal parameterleri dengelemek amacıyla kullanılan maddelerdir.
Yüzme havuzların tabi olacağı sağlık esasları ve şartları hakkında yönetmelik(6 mart 2011 tarihli 27866 sayılı resmi gazete)
Havuz Kimyasallarını Şu Şekilde Sıralayabiliriz:
Dezenfektanlar
+ SIVI KLOR
+ %90LIK TOZ KLOR
+ %56LIK TOZ KLOR
+ %90 TABLET KLOR
+AYAK DEZENFEKTANI
pH Düzenleyiciler
+ pH(-) DÜŞÜRÜCÜ SIVI
+ pH (-) DÜŞÜRÜCÜ TOZ
Yosun Önleyici
+ YOSUN ÖNLEYİCİ
Çöktürücü
+ ÇÖKTÜRÜCÜ
+ PARLATICI
+ TOPAKLAYICI
Temizleyiciler
+ FİLTRE TEMİZLEYİCİLER
+ SERAMİK TEMİZLEYİCİ
Alkalinite Düzenleyiciler
+ PH (+) PH YÜKSELTİCİ
+ ALKALİNİTE DÜZENLEYİCİ
Sertlik Gidericiler
DEZENFEKTANLAR
Bakteri ve mantar gibi hastalık yapıcı mikroorganizmaları yok etmek , insan sağlığı açısından güvenilir bir havuz suyu elde etmek için, dezenfektan ürünlere ihtiyaç duyarız.Bu ürünler kısaca aşağıdaki gibi sıralanabilir:
1-SIVI KLOR
2-TOZ KLOR
TOZ KLOR,
• Havuz suyu dezenfeksiyonunda kullanılan , %90 aktif klor içeren , stabilizatörlü , yavaş eriyen 200 gr. tablet formları da bulunan bir kimyasaldır.
• Aktif olduğu pH aralığı 7,2-7,6 dır.
• 3 ppm klor seviyesi için 100 m3 havuz suyuna 300 gr. kullanılır.
• 100 m3 havuz suyunda 1,5 ppm klor seviyesi için ise 1 adet tablet klor yeterlidir.
•
Stabilizatörlü oluşu klorun havuz suyunda kaldığı süreyi artırır.
Peki Stabilizatör Nedir?
• Stabilizatör siyanürik asit demektir.
• Havuz suyunda bulunan stabilizatör(siyanürik asit) klorun kalkan görevini yapar ve güneşten koruyup uçmasına engel olur.
• Güneşli bir günde stabilizatörsüz havuzlar 2-3 saat içerisinde klorun %90 ını kaybeder.
• Aynı koşullarda 25-50 mg/L siyanürik asit içeren havuzlar klorun %10'unu kaybederler.
Stabilizatörün hem fazlası hem de azı sorunlara yol açmaktadır.
• Normalde;
0-100 mg/L olması gerekmektedir.
Yüksek Stabilizator:
• Stabilizatör 100 mg/L'ye ulaştığında(80 mg/L'yi aşınca)stabilizatörün oluşturduğu koruma kalkanı etkisi çoğalıp, kloru hapseder.
• Bunu sonucu; klorsuz havuzlarda olduğu gibi havuz suyunda bulanıklık, donuk su ve yosun oluşumu meydana gelir.
• Kloru ölçtüğümüzde seviyesi normal veya yüksek olsa bile, klorun kullanılabilme oranı çok düşüktür.
• Dolayısıyla dezenfeksiyon azalır.
NOT: Stabilizatör tükenmez veya yok olmaz. Seviyesini düşürmek için havuz suyunun bir kısmı atılıp, taze su ile doldurmak gereklidir.
Eksik Stabilizatör:
• Stabilizatör 30 mg/L'nin altına düştüğünde klora oluşturduğu kalkan zayıflar ve yetersiz kalır.
• Aktif klor zarar görüp yok olur, böylece klor etkisini gösteremeden havuzdan kaybolur.
• Eğer stabilizatör eksik ise; toz halde ya da stabilizatör içeren toz klor ilave edilerek normal seviyeye getirilmelidir.
Şimdi klorlama mekanizmasının nasıl gerçekleştiğini aşağıdaki tabloda görelim:
• Dezenfeksiyonu hipokloröz ( HOCI) asit yapar.
• Klor tüm organik maddeleri parçalamak üzere harekete geçer.
• Bunu yaparken yapı içerisine girerek klor aminleri oluşturur.
• Bu maddeler klor ile reaksiyona girerek parçalanırlar ve sudan uzaklaşırlar.
• Eksik klorlamada organik maddeler kloramin basamağında kalır.
• Bu da suda klor kokusuna, gözde kızarıklık, ciltte iritasyona ve mayolarda renk atmasına neden olur.
BAĞLI KLOR NEDİR?
Bağlı klor;
Klorun bir organik yapı içine girerek onu parçalamadan önceki hali’dir.
Havuz suyuna 1 molekül idrar (NH3) girdiği zaman klor, amonyağı parçalamak için amonyak yapısının içine girmeye başlar.
• Böylece 2 molekül amonyak (NH3), 6 molekül hipokloriz asit (HOCI) ile reaksiyona girerek,Azot(N2) ve Klor (CI2) gazına dönüşüp havuzdan yok olur.
• Eğer havuz suyuna yeteri kadar klor verilmez ise Amonyak, Azot gazına dönüşmeden Kloramin basamağında kalacaktır.
• İşte kloramin basamağında kalmış klora
BAĞLI KLOR denir.
• Bağlı klorun yok edilmesi için havuz suyunda klor şoklaması yapılması gerekir.
3-TOZ KLOR
• Havuz suyu dezenfeksiyonunda kullanılan, %56 aktif klor içeren, stabilizatörlü, granül bir kimyasaldır.
• Suda yavaş çözündüğü için sürekli bir dezenfeksiyon sağlar.
• Aktif olduğu pH aralığı 7,2-7,6 dır.
• 1 ppm klor seviyesi için 100 m3 havuz suyuna 500 gr. kullanılır.
• Granül olarak denge tankından veya çözelti olarak dozaj pompasıyla kullanılabilir.
• Stabilizatörlü oluşu klorun havuz suyunda kaldığı süreyi artırır.
4- YÜZME HAVUZLARI İÇİN KIŞLIK BAKIM ÜRÜNÜ
• Kış aylarında havuz kullanımda değilken alglerin üremesini engeller,Sezon açılışında yapılacak temizlik işlerini kolaylaştırır.
• 100m³ havuz suyu için 3 litre kışlık bakım kimyasalı kullanılır.
pH DÜZENLEYİCİLER
• Havuzun sağlıklı bir şekilde işletilebilmesi ve kullanılan kimyasallardan maximum verim alabilmek için pH düzenleyiciler kullanılmalıdır.
pH ;
• Bir çözeltideki Hidrojen iyonu konsantrasyonunun negatif logaritmasıdır.
• pH =-log[H+]
• pH,bir çözeltinin asidik veya bazik ‘aktivitesi’nin ölçülmesidir.
Havuz suyunda çöktürme,filtrasyon,dezenfeksiyon,korozyon etkisi ve yüzenlerin rahatlığı açısından pH değeri önemlidir.
pH bağımlı havuz problemleri;
• Yönetmeliğe göre pH 6,5-7,8 arası olmalıdır.
Eğer bu seviyenin üzerinde ise; pH düşürücüler, düşükse pH yükselticiler kullanılarak istenilen pH seviyeleri sağlanmalıdır.
1-TOZ PH DÜŞÜRÜCÜ
• Yüzme havuzun pH değeri 7,2-7,6 değerleri arasından yüksek olursa pH (-) toz kimyasalı kullanarak,havuz pH değeri istenilen değere getirilebilir.
• Havuz suyu pH değerini 0,1 birim düşürmek için , 100 m³ havuz suyuna 1 kg Ph(-) TOZ ilave edilir.
2-pH (-) SIVI PH DÜŞÜRÜCÜ
• Sıvı olması nedeniyle havuz suyuna karışımı kolaydır.
• Havuz pH değerini 0,1 birim düşürmek için 100m3 havuz suyuna 2,5 litre pH(-) SIVI kimyasalı ilave edilir.
ASİT SUYA İLAVE EDİLİR! ASLA SU ASİT ÜZERİNE İLAVE EDİLEMEZ!
ASİT VE KLOR KİMYASALLARI ASLA KARIŞTIRILMAMALIDIR!
YOSUN ÖNLEYİCİ:
• Serbest klor ve pH değerleri istenilen değerlerde tutulmadığı takdirde havuzun belirli bölgelerinde serbest halde bulunabilen,suda asılı kalabilen veya derz aralarına ve fayans yüzeyindeki çatlaklara tutunabilen yosun olarak bildiğimiz mikroskopik canlılar üremeye başlar.
• Bu tür yosun oluşumuna karşı yosun önleyici kimyasal kullanılır.
• Bakteri mantar,virüs ve sporlara karşı etkilidir.
• Sezon açılışında 100m³ havuz suyu için 1 litre yosun önleyici kullanılır.
Yosun Önleyici;
Yosun oluşmuş havuzları temizlemek için;
1. pH dengelenir
2. Klor şoklaması yapılır
3. Alg oluşmuş yüzeyler fırçalanır
4. Yosun önleyici kullanılır
5. Fırçalama ile su içine yayılan askıdaki yosunları toplamak için çöktürücü veya topaklayıcı kullanılır
6. Filtrede birikimi önlemek için ters yıkama süresi ve sayısı arttırılır.
ÇÖKTÜRÜCÜLER
• Filtrelerde tutunamayan çok ince partiküller, zamanla havuz suyunda birikerek havuzun berraklığının yitirmesine ve gece havuz lambaların önünde hoş olmayan görüntülere yol açar.
• Çöktürücü kullanımı ile bu partiküller büyük hacimli topaklar şeklinde bağlanır ve filtrede tutunabilir veya çöktürülebilir hale gelir.
• 100m³ bir havuz için 1 litre Çöktürücü kimyasal kullanılır.
3-PARLATICI
• Askıdaki katıları ve suda çözünebilen eksi yüklü safsızlıkları eletronötralizasyon ve adsorplama yolu ile bünyesinde tuttan polimerik moleküllerdir.
• Yüksek etkili çöktürücü ve renk giderici etkisi vardır.
• Hızlı biçimde askıdaki katıları tutar ve sudaki bulanıklığı giderir.
• 100m³ havuz için 1 litre Parlatıcı kullanılır.
TEMİZLEYİCİLER
1-FİLTRE TEMİZLEYİCİSİ
• Yoğun olarak kullanılan havuzların filtrelerinde zamanla vücut yağı, güneş yağı gibi artıklar birikerek su geçirmez bir film tabakası oluşturur.
• Ayrıca suyun içerdiği kireç, kum tanecikleri arasında birikerek kumu bloke eder ve iş görmez hale getirir.
• Filtre Temizleyici; havuz ve filtre içerisindeki bu gibi kir ve kireç oluşumlarını malzemeye zarar vermeden temizler.
• Hidroklorik asit içermez.
• Yoğun filtre temizliğinde: Yılda bir ya da iki kere, 10 L su içerisine 1 kg ürün boşaltarak 8-10 saat süre ile bekletilmelidir. yaklaşık 1 saat beklenir. Ardından filtre ters yıkanır.
2-KİREÇ VE PAS ÇÖZÜCÜ
• Sıvı olduğu için kullanımı kolaydır.
• Kireç birikimlerini çözer, pas izlerini yok eder
• 10litre suya 1-2 litre kireç çözücü ilave edilerek hazırlanan temizlik solüsyonu ile temizlik yapılır.
• 100m³ havuz suyu için 1 bidon Kireç ve pas çözücü kimyasalı önerilir.
ALKALİNİTE DÜZENLEYİCİLER
• Düşük alkaliniteli havuz sularında, alkalinite yükseltici alkanite düzenleyici kimyasal veya taze su ilavesi ile alkalinite değeri ideal aralıklara getirilir.
• Alkalinite, suyun pH değişimine gösterdiği direncin bir göstergesidir.
• Aynı zamanda su içerisinde çözünmüş bulunan karbonatlar, bikarbonatlar ve hidroksitlerin toplam değerini ifade eder.
• Havuz suyundaki ideal Alkalinite değeri 30- 180 ppm arasında olmalıdır.
Alkanite Düzenleyicisi;
• Düşük alkaliniteyi yükseltmek için suya alkali bileşikler verilir.
• Verilen bu bileşikler alkaliniteyi yükseltirken pH değerini de arttırır.
• Oysa alkalinite düzenleyici, pH değerini fazla arttırmadan alkaliniteyi arttırır..
• 100m³ havuz suyu için 1,8 kg alkanite düzenleyici kimyasalı kullanılır.
SERTLİK GİDERİCİLER
• Sert sularda kalsiyum sudan ayrılıp beyaz kabuklu birikintiler halinde havuz tabanında ve duvarlarında birikir.
• Kışır da denilen bu birikintiler; filtreleri, ısıtıcıları ve boruları tıkayarak masraflı tadilatlara ve zayıf sirkülasyona/filtrasyona sebebiyet verir.
• Bu problemlerin yaşanmaması ve havuz suyundaki sertlik iyonlarını tutmak için Treatwater kimyasalı uygulanmalıdır.
• Su sertliği, suda çözünmüş kalsiyum ve magnezyum miktarını belirtir.
• Kalsiyum ve magnezyum tuzları suyun yumuşak veya sert olmasını sağlar.
• Yüksek oranda kalsiyum ve magnezyum ihtiva eden su “sert su”,düşük oranda kalsiyum ve magnezyum ihtiva eden su ise “yumuşak su” olarak adlandırılır.
SEZON SONUNDA YÜZME HAVUZLARIN KAPATILMASI
• Havuz yarıya kadar boşaltılır.
• Otomatik kontrol cihazları kuru bir yerde muhafaza edilmeli.
• Dozaj pompaları ve sirkülasyon pompaları sökülerek korunmaya alınmalı.
• Sezon başında zahmetli temizlik işlemlerinden kurtulmak için suya kış bakım kimyasalı uygulanmalı.
• Bu şekilde yosun üremesi minimuma indirilir ve kireç stabilize edilerek çökelti oluşturması önlenir.
Havuz Bakımında Karşılaşılan Problemler
Mekanik Problemler:
• Havuz filtrasyon sisteminin yetersizliği ve filtrelerdeki kuvars kumun durumu.
• Pompaların gerekli bakımlarının yetersiz yapılmasından dolayı gereken kapasitedeki suyu basamamasıdır.
• Süpürgenin ve filtrelerin düzenli ters yıkamaların yapılmaması
• Pompanın hava emerek filtrelerde hava bulundurması
Kimyasal Problemler:
• Havuza gelen taze sudaki ağır metal iyonların klor ile reaksiyona girerek suya renk vermesi
• Kalsiyum hipoklorit kullanılan havuzlarda taze su alımından kaynaklı olarak alkalinite yükselmesi sonucu havuz suyu bulanabilir.
• Stabilizatör seviyesinin yüksekliği;Diklor ve Triklorların(stabilizatörlü klor) uzun süre kullanılmasından kaynaklanır ve havuz suyunda bulanıklığa sebep olur.
• Yüksek alkaliniteli suda kalsiyum hipoklorit(stabilizatörsüz granül klor) kullanımında havuz suyunda bulanıklık meydana gelir.
• Gereğinden fazla çöktürücü kullanımı da havuz suyunun bulanmasına neden olur.
• pH ve klor kullanım talimatlarına uymadan yapılan işlemler havuzda bulanıklık,gözde yanma,ciltte tahriş,aşırı klor kokusu,derz aralarında yosunlaşma ve suda matlık meydana gelir.
Havuz Bakımında Karşılaşılan Problemler ve çözümleri
Acil Önlem Planı
Havuz suyunda;
•
Kusmuk,sulu ishal ve katı dışkı gözlendiğinde,
• Yüzenler çıkarılır.
• Havuz etrafına emniyet şeridi çekilir.
• Kepçe ile kusma alanı ve ishalli bölge temizlenir. Katı dışkı alınır. Alanın bulunduğu yere klor dökülür. pH 7,2-7,6 aralığında tüm havuz klor ile şoklanır (10-20 ppm-8 saat)
• Ters yıkama yapılır ve devridaim arttırılır.
• Havuz klor miktarı 3 ppm değerinin altına düşünce girişe izin verilir.
Havuz suyunda kimyasal karışım söz konusu ise;
• Klor asit karışımlı bölge terk edilir
• Kişisel önlemlerden sonra (koruyucu gaz maskesi,koruyucu gözlük v.s) acilen havalandırma çalıştırılır
• Karışım bölgesi temiz su ile yıkanır
• Tehlike geçene kadar beklenir.